Dobieranie proporcji nagrania wideo

Typowe proporcje używane w przeszłości

W pierwszych nagraniach filmowych współczynnik proporcji obrazu wynosił 1,33 (4:3). Wynikało to z dosłownie ręcznego zszywania wielu klatek kliszy fotograficznej o szerokości 35 mm. Te proporcje były używane dla obrazu telewizyjnego od samego początku telewizji aż do ery cyfrowej.

W 1932 r. filmowcy opracowali współczynnik proporcji obrazu 1,37, który umożliwiał dodanie ścieżki dźwiękowej do krawędzi klatki filmowej. Amerykańska Akademia Sztuki i Wiedzy Filmowej zadeklarowała, że te proporcje będą oficjalnym standardem, dlatego są określane jako format akademii.

W obliczu rozwoju kina powstały filmowe formaty panoramiczne, które miały oferować widzom jeszcze lepsze wrażenia — niedostępne w przypadku odbiorników telewizyjnych. Współczynniki proporcji obrazu 2,59 (Cinerama), 2,35 (Cinemascope), 2,2 (Todd A-O), 2,76 (MGM 65) i 2,20 (Super Panavision) zapewniały niezwykle szeroki obraz. Nadawał się on idealnie do opowiadania epickich historii, takich jak Patton, Ben Hur czy Lawrence z Arabii.

Aby zaprezentować te filmy na telewizorach, montażyści musieli stosować technikę „pan and scan”, która polega na obcinaniu krawędzi filmu (które mogły stanowić nawet 50% nagrania), aby uchwycić centrum akcji. Jeśli ważna akcja miała miejsce na krawędzi kadru, montażyści musieli przesunąć obraz do tej krawędzi. Reżyserzy nienawidzili tej praktyki. Sydney Pollack nawet pozwał duńską telewizję za naruszenie spójności artystycznej filmu Trzy dni Kondora. Oczywiste było, że w celu prawidłowego oglądania filmów potrzebne są szersze telewizory.

Proporcje obrazu HDTV

Telewizja w rozdzielczości High-Definition, opracowana w latach 90., znalazła złoty środek pomiędzy pudełkowatym współczynnikiem 1,33 a bardzo szerokim 2,59. Tym złotym środkiem okazał się panoramiczny format telewizji High-Definition ze współczynnikiem proporcji obrazu 1,78 — popularnie znany jako format 16:9. Ten współczynnik proporcji obrazu pozostaje standardem stosowanym w przypadku treści YouTube i Vimeo. (Wyrażony w pikselach ten format ma proporcje 1920:1080 lub 3840:2160 w przypadku rozdzielczości 4K). Ten popularny współczynnik proporcji jest dostatecznie szeroki, aby uchwycić elementy tła, a jednocześnie wystarczająco wysoki, aby przekazywać emocje i zażyłość między ludźmi. Materiały o najszerszych proporcjach obrazu na telewizorze można oglądać w tak zwanym formacie letterbox (z czarnymi paskami u góry i u dołu). Pozwala on uniknąć przegapienia jakiejkolwiek części akcji, którą zaplanował reżyser.

Wideo pionowe coraz popularniejsze

W erze smartfonów i mediów społecznościowych, takich jak Facebook i Instagram, proporcje obrazu uległy zmianie na pionowe. Standardowe proporcje obrazu w serwisie Instagram to 1:1 (format kwadratowy). Jest to doskonałe rozwiązanie w przypadku zbliżeń twarzy, ale nie pozwala uchwycić zapierających dech w piersi alpejskich krajobrazów czy zachodów słońca na plaży.

Obecnie tak wiele osób wyświetla treści wideo na telefonach, że pionowe proporcje obrazu (9:16) zyskały szerszą akceptację. Filmy w pionie nagrywa na swoich telefonach tak wiele osób, że istnieje organizowany co dwa lata w Australii Festiwal Filmów Pionowych.

Niektórzy filmowcy skarżą się na ten trend — szczególnie gdy oznacza oglądanie tego typu zawartości na szerokich ekranach z grubymi polami (pionowymi czarnymi pasami) po obu stronach nagrania — ale inni przyjmują bardziej praktyczne podejście. „To całkiem ciekawe wyzwanie: Jak stworzyć możliwie najlepszą historię w orientacji pionowej.” — mówi Taylor Kavanaugh, reżyser i producent. „Jeśli wszyscy oglądają różne treści w pionie, dlaczego nie przejść na ten format i nie wykorzystać go w możliwie najlepszy sposób?”

„Jeśli wszyscy oglądają różne treści w pionie, dlaczego nie przejść na ten format i nie wykorzystać go w możliwie najlepszy sposób?”

Zgadza się dyrektor kreatywny, Toby Harriman. „Gdy większość treści jest oglądana na Instagramie, należy poważnie pomyśleć o kanale tego typu”.

Dobieranie odpowiednich proporcji dla danego projektu

Czy projekt skupia się na postaciach, czy sceneria gra ważną rolę? „Projekty, w których środowisko odgrywa rolę, w orientacji pionowej nie sprawdzają się tak dobrze, jak w poziomej.” — mówi Kavanaugh. „Projekty, które w dużej mierze skupiają się na postaciach, wyglądają lepiej w orientacji pionowej”.

Jeśli nagrywasz wideo reklamowe, spodziewaj się, że będzie trzeba dostarczyć je w różnych formatach. „W erze nowych multimediów bardzo rzadko otrzymujemy prośbę o przygotowanie czegoś tylko w jednym rozmiarze.” — mówi Kavanaugh. „Jednym z pierwszych pytań, jakie zadaję w rozmowie z klientem jest «Gdzie ten materiał będzie odtwarzany?». W 90% przypadków odpowiedzią jest «Wszędzie. Chcemy puszczać to w różnych formatach»”.

Zmienianie proporcji obrazu

Wiele elementów możesz poprawić w postprodukcji. Jeśli nagrywasz film w rozdzielczości 4K lub wyższej, taka rozdzielczość pozwala na wykorzystanie każdego fragmentu kadru. Program Premiere Pro pozwala zmienić proporcje dowolnego wideo przez utworzenie nowej sekwencji, kliknięcie opcji Ustawienia i dostosowanie rozmiaru klatki.

Dbanie o zgodność między różnymi formatami
Istnieje wiele sposobów na zmianę typu formatu. Jeśli masz nagranie w formacie 16:9, ale chcesz pokazać to wideo na telewizorze w proporcjach 4:3, możesz wstawić czarne pasy nad i pod obrazem.

Aby uniknąć tworzenia czarnych pasów, skorzystaj z techniki „pan and scan”. W programie Premiere Pro kliknij opcję Ustawienia i ustaw kadr pionowy sekwencji tak, aby pasował do kadru pionowego nagrania w formacie 16:9. W ten sposób przytniesz krawędzie filmu panoramicznego i zachowasz ważną akcję w mniejszym kadrze. Może być konieczne przesunięcie kadru w lewo lub w prawo.

Problemy zaczynają się wtedy, gdy film zawiera dużo akcji. „Jeśli pracujesz w bardzo dynamicznym środowisku, w którym różne elementy poruszają się, a ten ruch w poziomie jest ważny w kontekście opowiadanej historii, musisz opracować własną strategię, która umożliwi przekazanie wystarczającej ilości informacji w wycinku kadru.” — mówi Kavanaugh. Technika „pan and scan” może być czasochłonna, ale jest najprostszym sposobem na rozwiązanie tego problemu. 

Eksperymentowanie z różnymi technikami
Niektórzy filmowcy pracują z wieloma proporcjami obrazu w ramach tego samego projektu. Wes Anderson wykorzystał to we wspaniały sposób w filmie The Grand Budapest Hotel. W większej części filmu reżyser korzysta z formatu akademii, ponieważ historia ma miejsce w latach 30. XX wieku. Następnie zmienia współczynnik proporcji na 2,35, aby przedstawić akcję z lat 60., a jeszcze później używa współczynnika 1,85 w celu przedstawienia akcji „współczesnej” z lat 80.

Jeśli filmowcy tacy jak Anderson stanowią dla Ciebie inspirację, spróbuj użyć zmiennych proporcji obrazu we własnych produkcjach. Kiedy importujesz zasoby, program Premiere Pro zachowuje współczynnik proporcji obrazu, proporcje pikseli i wymiary kadru, jeśli jest to możliwe, aby zasób nie wyglądał na przycięty lub zniekształcony. Twórz różne sekwencje i ręczne dostosowuj proporcje obrazu, aby upewnić się, że żaden element nie zostanie przypadkowo wykadrowany.

Informacje o nagrywaniu filmu fabularnego za pomocą telefonu iPhone
Uzyskaj przydatne wskazówki w artykule dotyczącym filmu Mandarynka i innych filmów nagranych przy użyciu telefonów iPhone.

Od filmów fabularnych po dynamiczne materiały typu sizzle reel — przemyśl sposób oglądania wideo, zanim zaczniesz nagrywać. Jeśli wiesz, że większość osób obejrzy materiał na swoich telefonach, możesz uniknąć problemów z montażem, tworząc listę ujęć z myślą o formacie kwadratowym lub pionowym. Jeśli chcesz, aby materiał był wyświetlany w różnych formatach i wyglądał doskonale w każdym z nich, być może część scen trzeba będzie nagrać dwukrotnie przy użyciu innych ujęć. Podobnie jak w przypadku większości kreatywnych decyzji kluczowe jest myślenie z wyprzedzeniem i odpowiadanie na trudne pytania: Który format najlepiej pasuje do sposobu, w jaki większość osób obejrzy ten projekt? Który format przysłuży się najlepiej scenariuszowi? Czy możesz uzyskać spójność między tymi formatami?