Alles wat je nodig hebt voor foto's met zacht licht.

Wanneer gebruik je zacht licht?

Zacht licht wordt het meest gebruikt bij portretfotografie. Het gelijkmatige licht is flatterend voor het onderwerp, omdat het geen schaduwen geeft, het gezicht verzacht en het onderwerp zich kan ontspannen zonder de ogen samen te knijpen.

Fotograaf Caleb Gaskins: "Zacht licht maakt de afbeelding warmer. Zelfs als er sprake is van koele tonen, voelt de afbeelding uitnodigend, terwijl scherp licht zorgt voor een harder, actiegericht gevoel.

Zacht licht is ook zeer gewild bij bepaalde soorten stillevenfotografie, zoals culinaire fotografie en productfotografie. De meeste fotoshoots die binnen in een studio plaatsvinden, gebruiken op de een of andere manier zacht licht.

Het verschil tussen fel licht en zacht licht.

Fel licht, ofwel direct licht, creëert scènes met veel contrast, harde schaduwen en scherpe, heldere hooglichten. Direct zonlicht op een onbewolkte middag is bijvoorbeeld scherp licht.

De stralen van scherp licht zijn direct. Zacht licht daarentegen heeft verstrooide lichtstralen. Je kunt beide gebruiken als gericht licht (licht dat op een onderwerp valt onder een andere hoek dan 90 of 270 graden). Maar als een zachte lichtbron vanuit een kleinere hoek op het onderwerp valt, leidt dit tot foto's met minder contrast – en krijg je scènes met zachtere schaduwen en hooglichten. Denk bijvoorbeeld aan het verschil in lichtkwaliteit tussen de zon die om twaalf uur 's middags recht naar beneden schijnt en de lager staande zon bij zonsondergang.

Afstand is ook van belang. Gaskins: "Hoe dichter een lichtbron bij het onderwerp is, hoe zachter het licht wordt", hoe onlogisch dit ook klinkt. De zon, een klein puntje in de lucht, geeft een veel scherper licht af dan een kaars die je dicht bij iemands gezicht houdt.

Voor foto's met zacht licht hoef je buitenopnamen of shoots rond twaalf uur echter niet te vermijden. Met de juiste tools en kennis kun je diffuus licht inzetten, ongeacht het licht dat de natuur je geeft.

Zorg voor goede apparatuur of doe het zelf: de keuze is aan jou.

 "Je hoeft niet veel apparatuur te hebben om zacht licht te maken", zegt Gaskins. Denk niet dat licht van studiokwaliteit is voorbehouden aan professionele fotografen met een dure uitrusting. Je kunt met elk budget zacht licht creëren. En dat kan op allerlei manieren.

Alle diffusietechnieken gebruiken hetzelfde basisconcept: een doorzichtig scherm, doek of filter dat je tussen de lichtbron en het onderwerp plaatst, zodat scherpe lichtstralen worden verzacht. Zodra je dit concept begrijpt, kun je zacht licht creëren met allerlei materialen in je omgeving. Je kunt een softbox en reflectorset kopen, maar je kunt ook een gordijn, laken of wit foamboard gebruiken.

Softboxen

Een softbox is een eenvoudig raamwerk met een zilverkleurige reflecterende binnenkant en een wit diffusiescherm dat een lamp bedekt. De softbox richt en verspreidt het licht dat door het scherm gaat. Het is een onmisbaar middel voor studiofotografen die het licht willen aanpassen. Paraplu's en scrims zijn veelgebruikte diffusiemiddelen die ongeveer op dezelfde manier werken, maar het licht anders vormen.

Reflectoren en 5-in-1 sets

Een van de meest veelzijdige en betaalbare lichtdiffusiemiddelen die je kunt aanschaffen, is een 5-in-1 reflectorset. De handzame ronde schermen hebben een omkeerbare laag reflecterend materiaal plus daaronder een diffusielaag. Hiermee kun je de hoeveelheid licht aanpassen.

Als je met de set donkere schaduwen wilt vullen, laat je het licht via de reflecterende laag op je onderwerp weerkaatsen. Als je scherp licht wilt verzachten, rits je de reflecterende laag ervan af en plaats je het diffusiescherm tussen je onderwerp en de lichtbron. Dit handige hulpmiddel is al voor € 20 of minder te verkrijgen.

"Hoe meer diffusie, hoe zachter het licht wordt", aldus Gaskins. "Maar hoe meer diffusieschermen je hebt, hoe krachtiger je licht moet zijn, omdat er met elke diffusielaag minder licht doorheen kan."

Hoe maak je binnenshuis zacht licht?

Zacht licht vind je binnen het eenvoudigst bij een raam waar licht door naar binnen valt. Veel fotostudio's die met natuurlijk licht werken, hebben ramen op het zuiden, zodat ze kunnen profiteren van gelijkmatig, zacht licht dat de hele dag binnenvalt. Plaats je onderwerp in de buurt van een raam waar geen direct licht door naar binnen valt. Zo krijg je een close-up met natuurlijk zacht licht. Voor nog zachter licht hang je een redelijk doorzichtig gordijn voor het raam.

Wil je totale controle over het licht, gebruik dan een softbox of ander middel om het licht op je onderwerp te temperen. Plaats voor een flatterende foto de softbox onder een hoek van dertig graden ten opzichte van het onderwerp of experimenteer met verschillende lichtopstellingen. Je zult verrast zijn als je ziet hoeveel verschillende uitstralingen en stemmingen je kunt creëren met slechts een of twee lampen.

"Als ik met studiolampen werk, wil ik de grootst mogelijke softbox creëren om het zachtst mogelijke licht te krijgen", legt Gaskins uit. "Als de studiomuren wit zijn, draai ik de lampen de andere kant op en laat het licht van de muren weerkaatsen. Zo creëer ik een gigantische softbox. Als je geen diffusieschermen, scrims of andere middelen hebt om het licht aan te passen, kun je twee lampen opstellen en gewoon de muren gebruiken."

Hoe maak je buitenshuis zacht licht?

Afhankelijk van de gewenste uitstraling kun je scherp licht zelf zachter maken of gewoonweg moeder natuur het meeste werk voor jou laten doen.

Op een zonnige dag is het handig een lichtdiffuser te gebruiken voor die krachtige stralen. Een 5-in-1 reflector is een geweldige optie, omdat je hiervoor geen lampen, standaarden of lichtbronnen nodig hebt.

Op bewolkte dagen kun je van het weer profiteren. Bewolkte dagen zijn meestal niet ideaal voor landschapsfoto's, maar die vlakke luchten werken als een natuurlijke diffuser die geweldig is voor portretten.

Naast wolken kun je ook profiteren van de lichthoek en het tijdstip op de dag. "Als je echt weinig middelen hebt om het zonlicht te beheersen, kun je het beste vroeg in de ochtend of avond fotograferen, omdat het licht dan het zachtst is", adviseert Gaskins.

Neem de controle over je belichting.

Het verzachten van licht wordt eenvoudiger als je meer weet over de kenmerken van de verschillende soorten licht en begrijpt hoe je die kunt benutten. Experimenteer met verschillende middelen en technieken om te ontdekken welke stijl het best bij je past. Als het om lichtopstellingen gaat, gaat het niet over welke optie het beste is, maar welke optie de beste voor jóu is.

"Bekwaam je in het observeren van natuurlijk licht en de veranderingen erin", adviseert Gaskins. "Zo heb ik geleerd om met studiolicht te werken. Je moet alleen veel experimenteren."

Nu je de grondbeginselen van zacht licht kent, kun je op pad gaan en zacht licht opzoeken, creëren of vormen om je fotografische visie tot leven te brengen.