THIẾT KẾ
Khám phá màu sắc theo góc nhìn khoa học và nghệ thuật, điều gì khiến đen và trắng khác biệt so với các màu khác, cũng như cách xử lý hai màu cơ bản này trên kỹ thuật số và trong in ấn.
Trong thiết kế đồ họa, am hiểu màu sắc và cách các sắc thái màu tương tác đóng vai trò rất quan trọng. Về mặt khoa học, màu sắc là do ánh sáng biểu hiện mà thành. Một số vật liệu hấp thụ và phản xạ các bước sóng ánh sáng khả kiến cụ thể, khiến cho mắt người nhìn thấy vật thể có màu sắc nhất định. Một bông hoa màu xanh phản chiếu và phân tán ánh sáng xanh trở lại chúng ta, trong khi hấp thụ tất cả các bước sóng ánh sáng khác, do đó những gì bạn nhìn thấy là màu xanh. Khi gần như toàn bộ ánh sáng được phản xạ, bạn sẽ nhìn thấy màu trắng. Khi không có ánh sáng nào được phản xạ, bạn sẽ nhìn thấy màu đen.
Như bạn thấy trên bất kỳ cầu vồng nào, đen không nằm trong quang phổ màu khả kiến. Tất cả các màu khác đều là sự phản chiếu của ánh sáng, ngoại trừ màu đen. Màu đen là sự thiếu vắng ánh sáng. Không như các màu khác, màu đen thuần có thể tồn tại trong tự nhiên mà không cần bất kỳ ánh sáng nào.
Một số người coi trắng là một màu, vì ánh sáng trắng chứa đựng tất cả các sắc thái trong quang phổ ánh sáng khả kiến. Và nhiều người coi đen là một màu, bởi khi kết hợp các sắc tố khác trên giấy sẽ ra màu đen. Nhưng về mặt kỹ thuật, đen và trắng không phải là màu sắc, chúng là sắc thái. Chúng bổ trợ cho màu sắc. "Nhưng chúng lại có chức năng giống như màu bình thường. Chúng gợi lên cảm xúc, hay cũng là màu sắc yêu thích của trẻ em" - theo nhà thiết kế đồ họa Jimmy Presler.
Màu đen có phải do thiếu vắng màu sắc mà tạo thành?
Trong khoa học, màu đen là sự thiếu vắng ánh sáng. Còn màu sắc là hiện tượng của ánh sáng. Nhưng vật thể đen hoặc ảnh đen in trên giấy trắng được tạo thành từ sắc tố chứ không phải từ ánh sáng. Vì vậy, các nghệ sĩ phải sử dụng màu tối nhất của mình để tạo ra màu đen.
Hiếm có màu nào thực sự đen và thực sự trắng.
Sắc tố có màu đen hoặc ánh sáng có màu trắng mà bạn nhìn thấy thực chất chứa nhiều màu sáng hoặc tối khác nhau. Không vật nào có thể hoàn toàn trắng hay đen, ngoại trừ ánh sáng mặt trời chưa qua lọc hoặc độ sâu của hố đen.
Cách tạo ra màu đen hoặc trắng phụ thuộc vào việc bạn đang dùng mô hình màu cộng (dựa trên ánh sáng) hay mô hình màu trừ (dựa trên mực).
Màu cộng kết hợp với nhau để tạo ra màu trắng.
Ánh sáng và bức xạ điện từ đều tạo ra màu cộng. Trong mô hình lý thuyết màu này, khi kết hợp tất cả các màu sắc sẽ tạo ra cảm nhận về màu trắng. Bạn sẽ thấy người ta gọi mô hình này là RGB, vì khi làm việc bằng màu cộng, bạn dùng đỏ, lục và lam làm màu cơ bản.
Màu kĩ thuật số là màu cộng.
Màu cộng được sử dụng trong thiết kế kỹ thuật số vì màn hình máy tính hiển thị sắc thái bằng ánh sáng màu. Mỗi pixel được tạo thành từ ba hạt phốt pho siêu nhỏ, phát ra ánh sáng đỏ, xanh lá hoặc xanh lam khi bị chùm electron chiếu vào. Khi xử lý màu trên kĩ thuật số, như trong Adobe Photoshop hoặc Illustrator, màn hình của bạn kết hợp các ánh sáng này theo nhiều cách khác nhau để tạo ra tất cả các màu mà bạn nhìn thấy. Vậy màu đen trên màn hình là gì? Không có hạt phốt pho nào được chiếu sáng.
Màu trừ kết hợp với nhau để tạo ra màu đen.
Màu sắc của hạt màu và mực có tính chất trừ đi. Màu trừ được tạo thành từ ánh sáng đã đi qua vật liệu. Họa sĩ có thể kết hợp nhiều màu sắc để tạo ra thứ trông như sơn màu đen. In ấn cũng sử dụng màu trừ, với cyan (C), magenta (M), vàng (Y) và đen (K) là những màu mực cơ bản được sử dụng. Chính vì vậy các tệp có thể in được gọi là tệp CMYK.
Trắng và đen có thể là những "màu sắc" quan trọng nhất trong thiết kế bởi chúng là thành phần không thể thiếu để thể hiện ánh sáng và bóng tối. Nhà thiết kế kiêm họa sĩ minh họa Tammi Heneveld cho biết: "Nếu một thứ trông không đẹp khi ở dạng đen trắng, thì cũng sẽ không đẹp khi ở dạng màu." Trước tiên, hãy thử dùng thước xám (chỉ có các sắc thái đen hoặc trắng) để bạn có thể tập trung vào việc đổ bóng và tạo bố cục cho tác phẩm. Sau đó hãy tô màu bằng Adobe InDesign hoặc Photoshop hoặc đơn giản là giữ nguyên ảnh ở đen trắng.
Theo họa sĩ minh họa Jon MacNair: "Màu đen và trắng cũng có thể truyền tải tâm trạng hoặc cá tính hiệu quả hệt như các màu khác mà mọi người cho là tươi sáng và sặc sỡ. Chúng có thể tạo ấn tượng rất mạnh về mặt đồ họa."
Để in tác phẩm kỹ thuật số, trước tiên hãy chuyển đổi từ tệp RGB sang CMYK. Sau đó, hiệu chỉnh độ sáng màn hình để mô phỏng bản in tốt hơn. Đưa độ sáng màn hình về 75% là giải pháp an toàn. Hoặc hỏi cửa hàng in xem cài đặt nào là tốt nhất.
#000000 so với Đen sâu.
Khi bạn chuyển tệp RGB thành CMYK trong InDesign, Photoshop hoặc Illustrator, màu đen RBG thuần (mã màu #000000) sẽ tự động được chuyển thành màu đen sâu, tức gồm 60% cyan, 40% magenta, 40% vàng và 100% đen. Đó là bởi vì khi kết hợp đúng các màu CMYK sẽ tạo ra màu đen sẫm hơn so với mực đen 100 phần trăm.
Tránh đẩy độ sâu màu lên cao hơn nữa trên hệ màu CMYK. Presler giải thích: "Khi tăng tất cả các màu lên 100%, bản in sẽ rất lộn xộn. Mọi thứ sẽ bị bão hòa quá mức trên giấy. Và nếu bạn chỉ in bằng 100% đen, ảnh cho ra sẽ rất nhạt nhòa."
Trên giấy hoặc kỹ thuật số, bạn sẽ mở được những cánh cửa mới trong thiết kế khi hiểu sâu hơn về màu đen và trắng, cũng như mối quan hệ của chúng với các màu khác. Chỉ riêng màu đen và trắng cũng có thể tạo bóng đổ và ánh sáng hoàn hảo cho tác phẩm. Hãy tự khám phá xem bạn có thể tạo ra những gì chỉ bằng hai sắc thái ấy.
