Nasıl senaryo yazılır?
Hollywood'dan Bollywood'a kadar her film senaryo ile başlar. Film büyüsü, film senaryoları hazırlamaya yönelik sıkı çalışmalarla başlar.
Senaryo nedir?
Bir filmi yapmak yıllar alabilir. Diğer büyük projelerde olduğu gibi, ilk olarak bir fikirle başlamak gerekir. Film bir bina ise senaryo yazarı da mimardır. "Film senaryosu binanın iskeletidir," diyor senarist Steven Bernstein. "Bu, sizin taslağınızdır. Planınızdır. Gişe rekoru kıran filmlerden film okulunda çekilen kısa filmlere kadar, tüm filmler bir senaryo ile başlar ve film yapım sürecinin tamamında oluşturacağınız en önemli tek belge budur."
Senaryo yazmak, sanat veya zanaat olmasının yanı sıra bir sektördür. Profesyonel senaristlerin, biçimlendirme kurallarına ve sektör standartlarına uymaları beklenir. Prodüksiyon şirketinde çalışan birinin, senaryoyu eline aldığında başlık sayfası, senaryo yazarının adı ve Amerika Yazarlar Birliği (Writer's Guild of America - WGA) üyelik numarası gibi temel bilgileri nerede bulabileceğini biliyor olması gerekir. Ayrıca hikayenin özetini, ana karakteri ve hikayenin türünü de kolayca bulabilmelidir.
Hollywood profesyonellerine göre senaryoların temel unsurları aşağıdaki şekildedir.
Üç bölümlü yapı.
Çoğu film senaryosun yapısı, en azından İngilizce konuşulan dünyada üç bölümlüdür.
Bir senaryoda bir süren eylemler, filmlerde bir dakikaya karşılık gelir. Film yapımcısı Whitney Ingram "Metin biçimindeki her sayfa yaklaşık bir dakikadır," diyor. "Doksan dakika 90 sayfadır." Bazı istisnalar olabilir. Karakterlerin hızlı konuştuğu çok diyaloglu filmlerde, dakikada bir sayfadan fazlası söylenebilir ancak genel olarak zaman ve sayfalar birbirine eşittir.
Birinci bölüm
Birinci bölüm, karakterleri ve hikayenin ana çatışmasını tanıtır. Ayrıca bu bölümde film yapımcılarının, izleyicilerin dikkatini çekip filmle ilgilenmelerini sağmaları gerekir.
"Bir filme başlarken iki önemli amacınız vardır," diyor Bernstein. "Bunlar, hedef kitlenizin ilgisini çekmek ve karakterleri önemsemelerini sağlamaktır." Birinci bölüm, genellikle ana karakterin üstesinden gelmek zorunda olduğu bir engel veya zorlukla karşılaştığı ve filmin devamında bununla mücadele ettiği kışkırtıcı bir olayı içerir.
İkinci bölüm
İkinci bölümde karakterler kendilerini, filmin büyük bir kısmını oluşturan sorunların, zorlukların ve çatışmaların içinde bulur. Sorunlar devam eder ancak çözümlenmez ve her şey muallakta kalır. Bernstein "Orta nokta; hikayenin tam ortasında yaşanan, bütün sorunların biriktiği andır," diyor.
İkinci bölüm, genellikle karakterlerin en düşük noktada olduğu, kötü adamların genellikle birkaç galibiyet kazandığı ve işlerin umutsuz veya çözülemez göründüğü kısımdır. İyi bir senaryo yazarı birinci ve ikinci bölüm boyunca, üçüncü bölümde sonuç verecek önemli anlar ve unsurlara yer verir.
Üçüncü bölüm
Üçüncü bölümde karakterlerin değişimi, bir zorluğu kabullenmeleri ve nihayetinde altında kaldıkları güçlerin üstesinden gelmeleri veya bunlara yenik düşmeleri anlatılır. Üçüncü bölüm, karakterlerin filmdeki asıl zorlukla yüzleştiği kısımdır. Kahramanlar kaleyi kasıp kavurur, dedektifler davaları çözer ve romantik ana karakterler aşkını itiraf eden tutkulu konuşmalar yapar. Aynı zamanda bu bölümde, senaryo boyunca yer verdiğiniz diğer küçük detaylar bir sonuç verir.
Bernstein "İyi bir senaryonun anahtarı, üçüncü bölümde sonuç veren bu küçük detaylara yer vermektir," diyor.
Üç bölümlü yapının ötesinde
Üç bölümlü yapı bir kural değil, bir kılavuz ve uygulamadır. Birçok film yapımcısı bunun ötesine geçer ve birinci, ikinci veya üçüncü bölümleri, hatta karakterleri veya çatışmaları bile net olmayan hikayeler anlatır. "Bana kalırsa sanatın işlevi, gözlemcilere yeni bir bakış açısı sağlamaktır," diyor Bernstein. "Yalnızca içeriğe yönelik değil, aynı zamanda şekle yönelik yaklaşımınızda da özgür olmanız gerekir." Alışılmadık bir senaryo yazmak mümkündür ancak bunu yaparsanız kasıtlı olarak yapın.
Senaryo yazma terimleri.
Her meslekte olduğu gibi senaryo yazma sektörünün de kendine özgü terminolojisi, argosu, sektör terimleri ve jargonu vardır. İşte faydalı bulabileceğiniz birkaç terim:
Bir senaryodaki her sahne, sahne başlığı olarak da bilinen bir slugline ile başlar. Slugline, sahnenin nerede geçtiğini gösteren kısa bir açıklama içerir. Slugline'lar her zaman bir sahnenin iç veya dış mekanda olup olmadığını, tam olarak nerede olduğunu ve günün saatini belirtir. Örneğin Tatooine'de meydana gelen bir sahne, aşağıdaki gibi bir slugline ile başlar:
DIŞ MEKAN - TATOOINE - GÜNDÜZ
Ölüm Yıldızı'nın içindeki bir slugline şöyle görünür:
İÇ MEKAN - ÖLÜM YILDIZI - GECE
Vesaire.
Eylem satırları basit ve açıklayıcıdır. Bunları hallettikten sonra sahneyi eylem satırlarıyla açıklamaya başlayabilirsiniz. Örneğin şu şekilde olabilir:
"Issız bir çöl gezegeninde bir figür görünmeye başlar. R2-D2 ve C3PO'nun, uçsuz bucaksız görünen kum tepesinde yürüdüğünü görürüz."
Eylem satırları, okuyuculara sahnede neler olması gerektiği ve karakterleri gördüğümüzde ne yaptıklarını anlatır.
Genellikle film senaryosunun büyük bir kısmı diyalogdan oluşur. Diyaloğun üzerinde karakterin adı bulunur ve genellikle tırnak işareti kullanmadan yazılır. Ayrıca, büyük bir kenar boşluğu bırakılarak yazılır veya sayfadaki eylem satırlarından ve diğer kopyalardan ayırmak için ortalanır. Örneğin, Han Solo'nun geminin hızı hakkında övündüğü kısım şu şekilde yazılır:
HAN
Hiç Millennium Falcon'ı duymadınız mı? Kessel'ı sadece 12 parsekte geçtim!
Bazen diyalog, bir karakterin ekran dışında olması veya seslendirme yapması gibi, parantez içinde bulunan özel talimatlar veya notlar içerir. Obi-Wan'ın Luke'a hedef bilgisayarını kapatmasını söylediği kısım şu şekilde yazılabilirdi:
KENOBI (seslendirme)
Gücü kullan Luke.
Vuruş
Bir senaryodaki önemli olay veya anlar vuruş olarak bilinir. "Hikaye vuruşu önemli bir andır," diyor Bernstein. "Bu anda işler farklı bir seyir alabilir." Buna örnek olarak önemli bir ipucu bulan bir dedektif, bir aksiyon kahramanının yaralandığı bir durum veya bir romantik komedide ayrı düşmelerine neden olan bir fikir ayrılığı ya da anlaşmazlık yaşayan ana karakterler gösterilebilir.
Bernstein "Logline, hikayenin tek bir cümlede toplanmasıdır," diyor. Logline, genellikle karar verici stüdyo yetkililerinin bir film hakkında duydukları ilk şeydir ve senaristler genelde senaryo yazma sürecine bir logline ile başlar ve buradan devam eder. Bununla birlikte, logline'ı son taslağı yazdıktan sonra değiştirmek her zaman mümkündür.
Logline'larda genellikle ilgi çekici bir nokta bulunur. Ingram "Genelde logline'da bir çeşit ironi vardır," diyor. Bu ironi, genellikle filmin nasıl farklı veya olağan dışı olduğunu gösterir. "Daha önce logline ile dikkatleri üzerinde çeken bir film görmedim," diyor Bernstein. "Belki Snakes on a Plane (Katil Yılanlar) hariç."
Asansör konuşmaları, logline'lardan biraz daha uzun olsa bile yine de kısadır. Asansör konuşması, bir projenin kısa bir açıklaması veya özetidir ve genellikle bir asansör yolculuğu kadar, yani yaklaşık 30 saniye sürer. Hamlet'in asansör konuşması şöyle olurdu:
"Kral ölür ve kardeşi tahtı devralır. Ölmüş kralın oğlu, babasının öldürüldüğünden şüphelenir ve amcasını cezalandırmaya çalışır."
Bu, her ne kadar yüzeysel kalsa da buradaki asıl odak, filmi hızlı bir şekilde tanımlamaktır.
Tretman, filmin hikayesini ve ana fikirlerini açıklayan yazılı bir belgedir. Genellikle geniş zaman kullanılarak yazılır ve filmin ana hikaye vuruşlarına ve büyük anlarına odaklanır. Tretmanlar genelde senaryolardan çok daha kısadır ancak bazen yaklaşık 60 sayfaya kadar çıkabilir.
Bir film prodüksiyona başladığında çekim senaryosu oluşturulur. Bu senaryo çeşidinde, tüm departmanların işlerini koordine etmesine yardımcı olmak için sahneler numaralandırır. Özellikle çoğu film sırasız olarak çekildiğinden (senaryodaki olayların kronolojik sıralamasına göre çekilmez) bu yöntem oldukça faydalıdır.
Örneğin, bir filmde kumarhanede geçen birkaç ayrı sahne varsa filmde farklı anlarda gözükseler bile çekim senaryosunda tüm bu sahnelerin aynı zaman dilimi içinde çekilebileceğini belirten sayılar kullanır.
Ekiplerin en yeni versiyonla çalıştıklarından emin olmalarına yardımcı olmak için çekim senaryolarında renkli sayfalar kullanılır. Yapılan her güncelleme, çekim senaryosuna yeni bir renkle eklenir.
Sayfaya aktarılan film büyüsü.
Film prodüksiyonu, yıllar alabilecek uzun bir süreçtir ve genellikle kendini işine adamış yüzlerce, hatta binlerce profesyoneli içerir. Ancak gişe rekoru kıran her film, senaristin film fikriyle başlar. Film metni, bir bina tasarımı için hazırlanan taslak veya bir keşif yolculuğu için verilen hazine haritası gibi toplu projelere yönelik bir kılavuzdur.
Katkıda bulunanlar
Adobe Premiere Pro ile daha fazlasını yapın.
İstediğiniz yerde film, TV ve web için görsel olarak çarpıcı videolar oluşturun.
Bunlar da ilginizi çekebilir…
Yeni başlayanlar için müzik mikslemede yapılması ve yapılmaması gerekenler.
Müzik miksleme keşfinize nasıl başlayacağınıza dair temel ipuçları alın.
Bu popüler ses ortamına giriş yapmanıza yardımcı olacak temel bilgileri öğrenin.
İlk taslağından son haline kadar, video veya film üretim sürecini keşfedin.
Görsel senaryo taslağı oluşturmaya başlama.
Bu sanatsal hikaye anlatma becerisinin fikirleri büyük ve küçük ekrana taşımaya nasıl yardımcı olduğunu görün.
Adobe Premiere Pro'yu edinin
Sektörün önde gelen video düzenleme yazılımı ile kusursuz prodüksiyonlar elde edin.
7 gün ücretsiz, ardından ₺549,60/ay.