Fotografia koncertowa i wszystko co z nią związane

Różnice między amatorską a profesjonalną fotografią koncertową

Każdy może na imprezie muzycznej pstryknąć kilka zdjęć telefonem. W wielu miejscach robienie zdjęć jest jednak zabronione, a szanse na świetne ujęcia z głębi tłumu są niewielkie. Aby robić piękne zdjęcia koncertowe do dokumentu lub materiałów prasowych, trzeba trochę się nachodzić. „To formalny proces” — mówi fotograf Mark Tepsic. „Wymaga właściwych dokumentów i odpowiednich umiejętności oraz sporego doświadczenia”.

Najlepiej jest, gdy tego typu fotografia muzyczna przekazuje nastrój i atmosferę widowiska oraz wiernie je przedstawia. Jest to również sposób na oddanie hołdu artystom i ich występom na żywo, a także umożliwienie osobom, które nie mogły wziąć udziału w imprezie, przeczytania recenzji, zobaczenia towarzyszącej oprawy wizualnej i wyrobienie sobie pojęcie o tym, co ich ominęło.

„Zwykle wiąże się to z uzyskaniem zezwoleń od wydawcy, właściciela obiektu lub artysty. Trzeba też zrozumieć zasady i proces robienia zdjęć na koncercie. Dodatkowo należy wiedzieć, jak te zdjęcia są następnie edytowane, publikowane i dostarczane klientom końcowym” — mówi Tepsic.

Zapoznanie się ze sceną muzyki na żywo

Małe i duże obiekty

Aby robić świetne zdjęcia koncertowe, trzeba mieć umiejętność dostosowywania się do otoczenia. Kameralny występ w klubie jazzowym wymaga innego podejścia niż koncert pop na stadionie piłkarskim czy olbrzymi festiwal na świeżym powietrzu z wieloma scenami. Dlatego zaczynając przygodę z fotografią koncertową, należy pamiętać o tym, gdzie się jest, a także o stylu muzyki i rodzaju publiczności.

„Gdy zaczyna się fotografować koncerty i chce się zbudować portfolio, powinno się chodzić do mniejszych miejsc, gdzie występują lokalne zespoły” — mówi Tepsic. „Zwykle pozwalają one (o ile nie zachęcają), aby wziąć ze sobą aparat i zrobić kilka zdjęć. Nikt za to nie zapłaci, ale w końcu chodzi o wzbogacenie portfolio. Zyskuje na tym zespół i obiekt oraz nie obowiązują żadne ograniczenia۔”.

Imprezy w obiektach i na świeżym powietrzu

Koncerty wewnątrz obiektów zazwyczaj wyglądają dynamicznie na zdjęciach. Jest to spowodowane jasnym, sztucznym oświetleniem nakierowanym bezpośrednio na wykonawców. W niektórych mniejszych obiektach oświetlenie jest słabe, przez co trudno jest zrobić dobre zdjęcie. „Jeśli uda Ci się złożyć portfolio z dobrych ujęć przy naprawdę złym oświetleniu w niewielkim obiekcie, udowodnisz wydawcom, że także później będziesz w stanie zrobić dobre zdjęcie” — mówi Tepsic.

Pogoda i godzina występu na świeżym powietrzu może wpłynąć na Twoją pracę jako fotografa koncertowego. Występy w porze dziennej są świetne na początek, ponieważ większość lustrzanek cyfrowych sprawuje się lepiej, gdy jest więcej światła. Naturalne światło to najlepszy przyjaciel fotografa, ale należy pamiętać o zabraniu odpowiedniego wyposażenia do aparatu i zabezpieczeniu sprzętu, jeśli prognozy przewidują opady.

Przygotowanie na koncert

Uzyskanie odpowiednich pozwoleń

Aby profesjonalnie fotografować koncerty, potrzebna jest przepustka dla fotografa. Aby ją uzyskać, trzeba działać z wyprzedzeniem i jeszcze przed występem skontaktować się z wydawcami, promotorami, publicystami i zarządem obiektu oraz przesłać im swoje portfolio. Odpowiednie pozwolenia łatwiej jest uzyskać, gdy współpracuje się z uznanymi organizacjami. Zaczynając, znajdź mentora, który wprowadzi Cię w społeczność i pomoże nawiązać kontakty oraz zbudować dobre relacje.

Poznanie zespołu

Przygotowując się do występu, dowiedz się więcej o zespole i wykonawcach. To, z ilu osób się składa, jaką gra muzykę i jakich instrumentów używa wpłynie na sposób dokumentowania występu. Przyjrzyj się też liście utworów, jakie mają być grane, i obejrzyj nagrania z poprzednich występów, aby przewidzieć, co możesz chcieć sfotografować. Zdecydowanie warto dowiedzieć się, jakie utwory będą grane najpierw, ponieważ może to zadecydować o ustawieniu świateł i sceny.

Poznanie obiektu

W niektórych obiektach możliwe jest robienie zdjęć koncertu z boku sceny. Zdjęcia można też robić z podscenia — miejsca wyłączonego przez ochronę, znajdującego się między frontem sceny a publicznością. W innych obiektach zdjęcia da się pewnie robić z miejsca, w którym technicy dźwięku dbają o jakość i poziomy dźwięku podczas koncertu.

Jeśli robisz zdjęcia z miejsca dla techników dźwięku, będziesz dalej od sceny, więc miej ze sobą teleobiektyw, aby robić dobre zbliżenia wykonawców. Miejsce, z którego będziesz fotografować, będzie zależeć od ograniczeń obowiązujących w obiekcie i preferencji wykonawcy.

Stosowanie standardów branżowych

„W przypadku większości koncertów obowiązujące reguły są zgodne ze standardami branżowymi i będziesz spotykać się z nimi w niemal każdej wiadomości e-mail dotyczącej akceptacji. Jeśli otrzymasz zgodę na fotografowanie występu, będzie to dotyczyć pierwszych trzech utworów i bez lampy błyskowej” — mówi Tepsic. O ile nie zostanie wskazane inaczej, przepustki dla fotografów dotyczą tylko trzech pierwszych utworów na koncercie. Po nich oczekuje się, że fotografowie muzyczni opuszczą koncert.

Występ koncentruje się na zespole i publiczności, więc błyski lamp psujące wielkie wejście czy atmosferę nie są mile widziane. Jeśli chcesz zrobić dobre wrażenie, zawsze postępuj zgodnie z zasadami.

Pakowanie właściwego wyposażenia do aparatu

Tak jak w przypadku każdego stylu fotografii, trzeba mieć właściwy sprzęt. Potrzebny jest aparat dobrze sprawdzający się przy słabym oświetleniu, dlatego pomyśl o lustrzance cyfrowej, na przykład Canon lub Nikon, i kilku różnych obiektywach. „Dość elastycznym zestawem są obiektywy 24–70 mm z możliwością ustawiania szerokiej przesłony oraz lustrzanka cyfrowa lub aparat bezlusterkowy. Tyle wystarczy, żeby zrobić świetne zdjęcia do portfolio” — mówi Tepsic.

Wielu doświadczonych fotografów przynosi ze sobą różne aparaty, każdy z własnym obiektywem, nie muszą więc martwić się o wymianę obiektywów w trakcie występu. Ponieważ koncerty są zwykle dynamiczne i emocjonujące, można w ten sposób zaoszczędzić czas i zrobić perfekcyjne zdjęcie.

Oprócz aparatu i obiektywów należy pamiętać o zapasowych akumulatorach i kartach pamięci. Trzeba też pamiętać o zatyczkach do uszu, ponieważ prawdopodobnie będzie się blisko nagłośnienia i warto zadbać o ochronę słuchu — szczególnie, gdy fotografia koncertowa stanie się pełnoetatowym zajęciem.

„Zazwyczaj zaczynam przygotowywać się na noc przed. Wracam do domu z występu i od razu przesyłam zdjęcia na komputer, po czym podłączam akumulatory do ładowania i przygotowuje się na kolejny dzień” — mówi fotograf Derek Brad. „Upewniam się, że mam wszystko na komputerze, i robię kopie zapasowe na dwóch różnych dyskach twardych. Po tym czyszczę karty pamięci, aby mieć aparaty gotowe do pracy”.

O czym warto pamiętać przy robieniu zdjęć

Dostosowywanie ustawień aparatu

Pamiętaj, aby zmienić ustawienia przesłony, czasu otwarcia migawki i ISO stosownie do potrzeb występu. Na większości koncertów jest słabe oświetlenie, co oznacza, że do uzyskania właściwych ekspozycji konieczne będzie stosowanie szerokiej przesłony. Robiąc zdjęcia w trybie priorytetu przesłony, można ustawić przesłonę aparatu, a inne ustawienia zostaną dostosowane zgodnie z potrzebami.

Nie zdawaj się na ustawienia autofokusu aparatu. Ponieważ członkowie zespołu często szybko poruszają się po scenie, ważna jest możliwość samodzielnego śledzenia ich i odpowiedniego dostosowywania ustawień bez przejmowania kontroli przez aparat. „Robię zdjęcia w trybie manualnym, muszę więc reagować. Jeśli nie zrobię zdjęcia, to nigdy nie jest wina aparatu. Wyłącznie moja” — mówi Tepsic. 

Chwytanie atmosfery

W koncertach chodzi przede wszystkim o oprawę i klimat. Tobie powinno zależeć na uchwyceniu tego, jak to było być na miejscu. W tym celu rób różne zdjęcia, które przedstawią całość. „Próbuję się nie spieszyć i ująć nastrój podczas występu. Jeśli gra zespół, zawsze staram się mieć jedno lub dwa zdjęcia każdego członka zespołu” — mówi Brad.

Fotografia koncertowa to rodzaj dziennikarstwa, dlatego pamiętaj, aby cofnąć się o krok od aparatu, aby zobaczyć szerszy obraz i upewnić się, nie przeoczysz jakichś istotnych elementów. W trakcie występu zdarzają się interesujące i nieoczekiwane rzeczy, dlatego zwracaj uwagę na otoczenie, a być może uda Ci się zrobić niepowtarzalne zdjęcie.

Koncentracja na kompozycji

Zwracaj uwagę na kadrowanie i kompozycję zamiast bez końca pstrykać. Na niektórych ujęciach umieść obiekt na środku, a na innych poćwicz różne kąty oraz kadrowanie (np. trójpodział), aby mieć bogactwo zdjęć do wyboru i wypracować własny styl twórczy.

„Gdy stosujesz trójpodział, kompozycja całkowicie się zmienia. Gdy widzę wykonawcę poruszającego się od lewej do prawej po scenie, umieszczam go z lewej strony fokusu, ponieważ prowadzę go do drugiej strony zdjęcia” — mówi Tepsic. „Ale ponieważ wszystko dzieje się szybko, zdarzają się pomyłki i niektóre zdjęcia muszę wyrzucić. Albo mam zdjęcia, które nie mają dokładnie takiej kompozycji, jaką chciałem na aparacie”.