Wprowadzenie do złotego podziału

Jedna z najbardziej znanych proporcji w matematyce i projektowaniu ma swoje początki już w starożytnej Grecji. Dowiedz się więcej o złotym podziale oraz o jego roli w sztuce i grafice.

Cztery diagramy ułożone obok siebie, przedstawiające złoty podział

Co to jest złoty podział?

Złoty podział — określany też jako złota proporcja, podział harmoniczny i boska proporcja — to stosunek między dwoma liczbami, który w przybliżeniu wynosi 1,618. Zazwyczaj jest zapisywany jako grecka litera phi. Ma silne powiązana z ciągiem Fibonacciego, czyli sekwencją liczb, w której każda następna liczba jest sumą dwóch poprzednich. Ciąg Fibonacciego zaczyna się od liczb 0, 1, 1, 2, 3, 5, 8, 13, 21. Stosunek każdej kolejnej liczby do poprzedniej jest coraz bliższy wartości 1,618, czyli phi.

 

Historia złotego podziału

Pierwsza znana wzmianka o złotym podziale pochodzi z roku około 300 p.n.e., z klasycznej greckiej pracy na temat matematyki i geometrii: Elementy Euklidesa. Euklides i inni klasyczni matematycy, tacy jak Pitagoras, znali ten podział, ale nie nazywali go złotym. Dopiero wiele lat później nadano temu podziałowi znaczenie mistyczne. W 1509 r. włoski matematyk Luca Pacioli opublikował książkę De divina proportione, w której, obok ilustracji Leonarda da Vinci, wychwalał specyficzny podział jako reprezentujący natchnioną przez bogów prostotę i porządek.

 

Z powodu książki Pacioliego i ilustracji Leonarda da Vinci złoty podział zyskała sławę wśród matematyków i artystów. Przez stulecia od wydania książki Pacioliego wielu entuzjastów twierdziło, że liczba ta jest w naturalny sposób miła dla oka, że jest to matematyczna destylacja piękna. Segmenty linii złotego podziału, długości boków złotego prostokąta i złote trójkąty są reprezentowane w całej historii sztuki.

Diagram złotego podziału nałożony na zdjęcie muszli

Entuzjaści złotego podziału twierdzą, że jest on estetycznie przyjemny, ponieważ występuje powszechnie w świecie przyrody. Proporcje muszli łodzików i ciał ludzkich są przykładami złotego podziału w naturze, ale zwykle znacząco się one różnią w zależności od osobnika. Niektóre muszle rozwijają się zgodnie ze złotym podziałem, tworząc wzór nazywany złotą spiralą. To prawda, że łodziki zachowują te same proporcje muszli przez całe życie, ale ich muszle zwykle zwijają się podobnie jak spirala logarytmiczna, w przeciwieństwie do wyrażenia liczby phi.

 

Liczba phi występuje też w innych aspektach przyrody. Liście drzew i nasiona szyszek sosny mają tendencję do wzrastania we wzorach zbliżonych do złotego podziału, a spirale słonecznika i inne nasiona mają tendencję do trzymania się w pobliżu liczby phi. Liczba phi zapewnia wydajne rozmieszczenie, dzięki czemu liście rosnące według złotego podziału nie zacieniają się nawzajem, a kąt między nimi jest równy tak zwanemu złotemu kątowi.

 

Nie ma dowodu na to, że złoty podział jest lepszy niż inne proporcje, jednak artyści i graficy zawsze starają się zachować w swoich pracach równowagę, porządek i ciekawą kompozycję.

Diagram przedstawiający złoty podział

Złoty podział w sztuce i grafice

Kilku artystów i projektantów celowo oparło swoje prace na złotym podziale. Le Corbusier, słynny projektant aktywny w połowie XX wieku, oparł dużą część swojego systemu architektonicznego na złotym podziale. Surrealista Salvador Dali celowo użył kanwy w kształcie złotego prostokąta do swojego obrazu Ostatnia Wieczerza. W 2001 r. amerykański zespół metalu progresywnego Tool wydał utwór „Lateralus” z sygnaturami czasowymi inspirowanymi ciągiem Fibonacciego.

 

Historycy sztuki znaleźli inne przykłady złotego podziału w obrazie Mona Lisa, w Panteonie w starożytnych Atenach i w Wielkiej Piramidzie w Gizie. Jednak w większości przypadków nie ma ewidentnego dowodu na to, że artyści celowo używali tej proporcji w taki sposób, jak Le Corbusier, Dali lub Tool. Nie mając notatek projektantów czy specyfikacji dla piramid, nie możemy stwierdzić, czy starożytni inżynierowie używali liczby phi celowo.

Rysunek lisa z wykorzystaniem złotego podziału
Różne abstrakcyjne rysunki wykorzystujące złoty podział

Używanie złotego podziału podczas pracy

Estetyka i projektowanie nie kierują się ścisłymi prawami matematycznymi. Czasami projekt jest słaby pomimo użycia złotego podziału. Innym razem możesz też użyć złotego podziału jako wytycznej dla swojej kompozycji, dzięki czemu unikniesz bałaganu i uzyskasz uporządkowaną, zrównoważoną pracę. „Na grafice, na której wiele się dzieje, rozmieszczenie to podstawa” — mówi projektant graficzny Jacob Obermiller. Możesz użyć złotego podziału jako wzorca.

 

Złoty podział może działać trochę jak zasada trójpodziału — stanowić konwencję czy wskazówkę kompozycji, ale nie sztywną regułę dotyczącą struktury pracy. Koniec końców, rozmieszczenie jest ważne i każda wskazówka jest przydatna. „Jeśli wszystko jest ważne, to nic nie jest ważne” — mówi studentka inżynierii ergonomicznej Sara Berndt. Jeśli po prostu wyśrodkujesz każdy obraz lub ułożysz tekst jako pojedynczy blok bez justowania, ryzykujesz zniechęcenie czytelnika, widza lub użytkownika. Używaj złotego podziału jako wytycznej w swojej pracy, aby mieć pewność, że elementy są ładnie rozmieszczone i dobrze skomponowane.

Czasopismo o tematyce grafiki wykorzystujące złoty podział

Stosując konwencję taką jak zasada trójpodziału lub złoty podział, możesz tworzyć wariacje i puste miejsca, które cieszą oko i sprawiają, że treść jest łatwa do przyswojenia. Berndt mówi: „W złotym podziale chodzi o pustą przestrzeń i jej stosunek do obszaru, który ma przyciągać uwagę. Ludzie mogą przyswoić wizualnie ograniczoną ilość elementów. Jest to czołowa zasada, która pomaga nam zrozumieć ograniczenia ludzkiej uwagi i pozwala tworzyć zawartość przyjemną dla oka”.

 

Jeśli zdecydujesz się na użycie złotego podziału jako podstawy grafiki lub sztuki, może to sprawić, że osiągniesz zrównoważone i estetyczne wyniki. Jednak proporcje nie muszą wynosić dokładnie 1,618. Wystarczy, że projektujesz celowo i kreatywnie. Niezależnie od współczynników i proporcji, których używasz, program Adobe Illustrator ułatwia tworzenie prac, w których wszystko jest zrównoważone według Twoich własnych złotych specyfikacji.

Współautorzy

Jacob Obermiller, Sara Berndt

Więcej możliwości dzięki programowi Adobe Illustrator

Twórz logo, ikony, wykresy, typografię, pismo odręczne i inne kompozycje wektorowe.

Inne przydatne informacje

Przykład dobrego i złego kerningu

Wprowadzenie do kerningu

Uzyskaj informacje o kerningu. Dowiedz się, jak go stosować w celu ulepszania typografii.

Cyfrowe przykłady zestawów czcionek szeryfowych i bezszeryfowych

Wybór właściwej czcionki: szeryfowa lub bezszeryfowa

Wybór czcionki szeryfowej lub bezszeryfowej oznacza konieczność uwzględnienie doświadczenia użytkownika, podejścia i historii.

Producent muzyki używa korektora graficznego do precyzyjnego dostrojenia dźwięku.

Podnieś poziom IQ korektora graficznego: Wprowadzenie do korektorów graficznych
Dowiedz się, jak przy użyciu korektora graficznego modyfikować dźwięk przez podbijanie lub odcinanie pewnych pasm częstotliwości.

Interesujący projekt czarnej chmury dymu

Omówienie czerni i bieli jako kolorów

Odkryj naukę o kolorach i przekonaj się, co odróżnia czerń od bieli.

Pobierz program Adobe Illustrator

Twórz piękne kompozycje i ilustracje wektorowe.

Przez 7 dni bezpłatnie, a następnie 26,86 €/mies.

Kup program Illustrator

Adobe Illustrator — pojedyncza aplikacja

26,86 €/mies

Kup program Illustrator na komputer i tablet iPad w ramach usługi Creative Cloud. Dowiedz się więcej


Wszystkie aplikacje Creative Cloud

68,68 €/mies

Uzyskaj ponad 20 aplikacji dla twórców, w tym program Illustrator.
Zawartość oferty | Dowiedz się więcej


Uczniowie, studenci, nauczyciele i wykładowcy

19,99 €/mies.

Więcej niż 60% rabatu na ponad 20 aplikacji Creative Cloud, w tym program Illustrator. Dowiedz się więcej


Firma

41,19 €/mies za licencję

Uzyskaj program Illustrator i wszystkie aplikacje Creative Cloud oraz wyjątkowe funkcje biznesowe. Dowiedz się więcej