Een script schrijven.

Of het nu een Hollywood- of Bollywood-film is, elke film begint met een script. De magie van een film begint met het harde werk dat met het schrijven van een filmscript gemoeid is.

Iemand die op een productieset tijdens het doornemen van een script naar een voorvertoning van een video kijkt

Wat is een script?

Het kan jaren duren om een film te maken. En net als elk ander groot project moet het beginnen met een idee. Als je een film als een gebouw ziet, dan is de scriptschrijver de architect. "Een filmscript is het geraamte van het gebouw", verduidelijkt scriptschrijver Steven Bernstein. "Het is je blauwdruk. Het is je plan. Alle films, van kaskrakers tot korte schoolfilms, beginnen met een script, en het is absoluut het belangrijkste document dat je tijdens het hele filmmaakproces maakt."

Het schrijven van scripts is net zozeer een bedrijfstak als een kunst of ambacht. Van professionele scriptschrijvers wordt verwacht dat ze zich aan opmaakconventies en branchestandaarden houden. Een lid van een productiebedrijf moet een script kunnen oppakken en meteen weten waar hij de elementaire dingen vindt, zoals de titelpagina, de naam van de scriptschrijver en zijn of haar nummer van de beroepsvereniging waarbij de schrijver is aangesloten. Hij of zij moet ook eenvoudig een samenvatting van het verhaal, de hoofdpersoon en het genre kunnen vinden.

Dit zijn de basiselementen van scenario's, volgens Hollywood-professionals:

Drie bedrijven.

De meeste filmscripts, of in elk geval in de Engelssprekende wereld, hebben drie bedrijven.

De actie op elke pagina van het script moet overeenkomen met de actie per minuut in een film. "Elke pagina in een script is ongeveer één minuut", legt filmmaker Whitney Ingram uit. "Negentig minuten is 90 pagina's." Hoewel er natuurlijk uitzonderingen zijn. Bij films met veel dialoog en snel sprekende personages heb je misschien meer dan één pagina per minuut, maar in het algemeen lopen de tijd en de pagina's synchroon.

Eerste bedrijf

In het eerste bedrijf worden de personages en het centrale conflict van het verhaal geïntroduceerd. Dat is ook het moment waarop filmmakers de aandacht van de kijkers moeten trekken en ervoor moeten zorgen dat ze om de film geven.

"Het begin van elke film heeft twee belangrijke functies", vertelt Bernstein. "Je publiek boeien en ervoor zorgen dat het om de personages geeft." In het eerste bedrijf vindt meestal een incident plaats, waarbij de hoofdpersoon met een obstakel of probleem wordt geconfronteerd dat hij of zij moet overwinnen en waar hij of zij dan de rest van de film mee worstelt.

Tweede bedrijf

Tijdens het tweede bedrijf raken de personages verstrikt in de problemen, uitdagingen en conflicten die het merendeel van film in beslag nemen. De problemen houden aan maar worden niet opgelost, en alles is nog in het ongewisse. "Het middenpunt bevindt zich precies halverwege het verhaal, wanneer alle problemen zich hebben opgehoopt", aldus Bernstein.

In het tweede bedrijf bevinden de personages zich vaak op hun laagste punt, boeken de schurken meestal een paar overwinningen en kan de situatie hopeloos of onoplosbaar lijken. In het eerste en tweede bedrijf neemt een goede scriptschrijver momenten en elementen op die in het derde bedrijf hun vruchten afwerpen.

Derde bedrijf

In het derde bedrijf zien we hoe de personages veranderen, een uitdaging aangaan en uiteindelijk zegevieren over of bezwijken aan de krachten waaraan ze zijn blootgesteld. In het derde bedrijf pakken de personages de centrale uitdaging van de film aan. Het is moment waarop helden het kasteel bestormen, detectives de zaak oplossen en romantische hoofdpersonen op een hartstochtelijke manier hun liefde bekennen. Het is ook het moment waarop andere, kleinere zaadjes die je tijdens het hele scenario hebt geplant, hun vruchten afwerpen.

"De sleutel tot een goed script is dat je al deze prachtige kleine ideeën of juweeltjes klaarzet om daar in het derde bedrijf van te profiteren", zegt Bernstein.

Alternatieven voor de opzet met drie bedrijven

De opzet met drie bedrijven is een leidraad en conventie, geen vaste regel. Veel filmmakers pakken het anders aan en vertellen verhalen zonder een duidelijk eerste, tweede of derde bedrijf of zelfs maar duidelijke personages of een duidelijk conflict. "Ik zou zeggen dat de functie van kunst is om kijkers met nieuwe ogen naar de wereld te laten kijken", aldus Bernstein. "Je moet een vrije benadering hanteren, niet alleen wat betreft de inhoud, maar ook wat betreft de vorm." Het is mogelijk om een onconventioneel script te schrijven, maar als je dat doet, doe het dan wel bewust.

Mensen die naast elkaar zitten met een script in hun handen

Iemand met een Steadicam en iemand anders met een walkietalkie en een script

Termen van de scriptschrijver.

De scriptschrijver heeft, net als elk ander beroep, zijn eigen terminologie en jargon. Dit zijn een paar termen die je misschien handig vindt:

Slugline

Elke scène in een script begint met een slugline (ook wel een "scene heading" genoemd), een korte beschrijving van waar de scène plaatsvindt. Sluglines geven altijd aan of een scène binnen of buiten plaatsvindt, waar de locatie van de scène precies is en om welk dagdeel het gaat. Een scène die bijvoorbeeld op Tatooine plaatsvindt, zou beginnen met een slugline zoals:

BUITEN – TATOOINE – DAG

Een slugline binnen de Death Star zou er als volgt uitzien:

BINNEN – DEATH STAR – NACHT

Enzovoorts.

Actieregel

Actieregels zijn eenvoudig en verklarend, en als je daar klaar mee bent, kun je de omgeving gaan beschrijven met actieregels, zoals:

"Infaden op een verlaten woestijnplaneet. We zien R2-D2 en C3PO door schijnbaar eindeloze duinen lopen."

Actieregels geven de lezers een idee van wat er in de scène moet gebeuren en wat de personages doen wanneer we ze zien.

Dialoog

De dialoog beslaat meestal het leeuwendeel van een filmscript. Boven de dialoog staat de naam van het personage en de dialoog staat meestal zonder aanhalingstekens. De tekst van de dialoog heeft ook brede marges of is gecentreerd op de pagina om de dialoog te onderscheiden van de actieregels en andere tekst. Wanneer bijvoorbeeld Han Solo opschept over de snelheid van zijn schip, zou er staan:

HAN

Je hebt nog nooit van de Millennium Falcon gehoord? Het is het schip dat de Kessel Run in nog geen twaalf parsecs heeft afgelegd!

Soms staan er in de dialoog speciale aanwijzingen of notities tussen haakjes, bijvoorbeeld als een personage niet op het scherm te zien is of een voice-over doet. Wanneer Obi-Wan Luke opdraagt om zijn targetingcomputer uit te schakelen, zou dat er zo kunnen uitzien:

KENOBI (v.o.)

Use the Force, Luke.

Beat

Belangrijke gebeurtenissen of momenten in een script worden "beats" genoemd. "Een verhaalbeat is een of ander belangrijk moment", legt Bernstein uit. "Het is wanneer de situatie een andere wending kan nemen." Voorbeelden zijn een detective die een belangrijke aanwijzing vindt, een actieheld die gewond raakt of de hoofdpersonen in een romantische komedie die door onenigheid of een misverstand uit elkaar worden gedreven.

Logline

"De logline is een samenvatting van het verhaal in één zin", vertelt Bernstein. Een logline is vaak het eerste dat de besluitvormers bij een studio over een film horen, en scriptschrijvers beginnen vaak met een logline en werken het script vandaaruit verder uit. Het is echter altijd mogelijk om een logline te veranderen nadat je het definitieve concept hebt geschreven.

Loglines bevatten vaak een "hook". "Meestal zit er enige ironie in de logline", vertelt Ingram. Die ironie laat doorgaans zien hoe de film anders of ongewoon is. "Ik heb nog nooit van een film gehoord die op basis van de logline is verkocht", vertelt Bernstein, "behalve misschien Snakes on a Plane."

Elevator pitch

Een elevator pitch is iets langer dan een logline, maar nog steeds kort. Een elevator pitch is een korte beschrijving of samenvatting van een project van meestal zo'n 30 seconden, de tijd dat je met iemand in de lift staat. De elevator pitch voor Hamlet zou er ongeveer zo uitzien:

"De koning overlijdt en zijn broer gaat op de troon zitten. De zoon van de dode koning vermoedt dat zijn vader is vermoord en probeert zijn oom ten val te brengen."

Natuurlijk wordt hier veel weggelaten, maar het gaat erom dat je de film in het kort beschrijft.

Treatment

Een treatment is een schriftelijk document waarin het verhaal en de kernideeën van een film in het kort uiteen worden gezet. Het is meestal geschreven in de tegenwoordige tijd en volgt de belangrijkste verhaalbeats en momenten van de film. Treatments zijn doorgaans veel korter dan scripts, maar ze kunnen nog steeds zo'n 60 pagina's lang zijn.

Opnamescript

Wanneer een film eenmaal in productie is, wordt een opnamescript (of "shooting script") opgesteld. In deze versie van het script zijn de scènes genummerd om te helpen bij de afstemming tussen alle afdelingen. Dit is vooral handig omdat de meeste films niet in chronologische volgorde op basis van de gebeurtenissen van het script worden opgenomen.

Als een film bijvoorbeeld verschillende afzonderlijke scènes heeft die in een casino plaatsvinden, worden in het opnamescript nummers gebruikt om aan te geven dat al die scènes in hetzelfde tijdsblok kunnen worden gefilmd, ondanks dat ze op verschillende momenten in de film te zien zijn.

Voor opnamescripts worden gekleurde pagina's gebruikt om ervoor te zorgen dat de teams met de meest recente versie werken. Updates worden in een andere kleur aan opnamescripts toegevoegd.

Iemand die een acteur in een ruimtepak filmt

Filmmagie op de pagina.

Filmproductie is een proces dat jaren in beslag kan nemen en waarbij vaak honderden zo niet duizenden professionals betrokken zijn. Maar elke kaskraker begint met een filmidee van de scriptschrijver. Een filmscript is een leidraad voor collectieve projecten, zoals een blauwdruk voor een gebouw of een schatkaart voor een ontdekkingsreis.