Beelden maken zonder rolling-shuttereffect.
Kijk hoe videocamera's met rolling shutters je beelden onbedoeld kunnen vervormen, en leer hoe je deze effecten kunt voorkomen en corrigeren.
Wat is het rolling-shuttereffect?
Een rolling shutter is een manier om beelden met een camera op te nemen waarbij niet het hele frame tegelijk wordt vastgelegd, maar het frame lijn voor lijn wordt vastgelegd op een beeldsensor. De rolling-shuttersensor scant het beeld van boven naar beneden, zodat de bovenkant van het frame iets eerder wordt vastgelegd dan de onderkant. Deze kleine vertraging kan onbedoelde vervormingen veroorzaken als je snel bewegende onderwerpen filmt of je videocamera door een scène pant.
Er zijn twee typen moderne beeldsensoren: CMOS en CCD. DSLR-camera's met een standaard CMOS-sensor of smartphones, zoals iPhones, zijn allemaal rolling-shuttercamera's. Camera's met een CCD-sensor, of global shutter, leggen het hele beeld tegelijk vast, maar deze camera's zijn aanzienlijk duurder en moeilijker te produceren. "Met rolling-shuttercamera's kunnen beelden met hoge framesnelheden efficiënt worden vastgelegd, zonder dat de camera te warm wordt en er te veel batterijstroom wordt verbruikt", vertelt filmmaker en videograaf Taylor Kavanaugh. Deze camera's werken prima voor beginners, maar ze hebben wel nadelen.
Wanneer zijn rolling-shuttereffecten zichtbaar?
Rolling shutter wordt een probleem voor videografen als er beweging in het spel is. Als je video-opnamen maakt van snel bewegende onderwerpen, zoals draaiende vliegtuigpropellers of trillende gitaarsnaren, kan rolling shutter resulteren in bibberende lijnen of het 'jello-effect'. Een deel van het frame kan onscherp worden of rechte lijnen kunnen gaan golven. Deze rolling-shuttereffecten kunnen ook optreden als je camera in beweging is tijdens het filmen, waardoor je perspectief kan veranderen en er storende vervormingen kunnen ontstaan.
Tenzij je zeer snelle bewegingen vastlegt, zoals ronddraaiend speelgoed op een tafel, is een rolling-shuttereffect vaak erg subtiel. "Buiten de film- of fotografiewereld zijn er maar weinig mensen die een rolling-shuttereffect gemakkelijk kunnen herkennen in de praktijk", zegt Kavanaugh. Maar onbedoelde vervorming kan je shot onduidelijker maken, dus is het belangrijk dat videografen weten hoe ze dat zoveel mogelijk kunnen voorkomen.
Vervorming en bibberende lijnen voorkomen.
Gebruik de juiste sluitersnelheid.
Om vervorming bij het vastleggen van snelle bewegingen of het pannen van de camera te voorkomen, stel je de sluitersnelheid in op tweemaal de framesnelheid. Standaardcamera's maken opnamen met 24 frames per seconde (fps), dus de laagste sluitersnelheid die je moet gebruiken is ongeveer 1/50 seconde. Houd er rekening mee dat de sluitersnelheid niet lager mag zijn dan de framesnelheid, anders heeft de sensor niet genoeg tijd om het beeld vast te leggen.
Stel de sluitersnelheid ook niet te hoog in. "Het menselijk oog vindt een bepaalde mate van onscherpte wel prettig. Als je met je hand voor je gezicht zwaait, zie je bewegingsonscherpte, alleen merk je dat niet op. Als je een erg hoge sluitersnelheid instelt, leg je bewegingen haarscherp vast en merkt het oog dat er iets niet klopt", vertelt videograaf Kenton Waltz. Je moet een sluitersnelheid instellen die laag genoeg is om enige bewegingsonscherpte vast te leggen, maar ook hoog genoeg om rolling-shuttervervorming te minimaliseren.
Neem de juiste uitrusting mee.
Een andere manier om rolling-shuttereffecten te verminderen, is zorgen dat de camera zo min mogelijk beweegt. Investeer in een goed statief of een steadicam om de camera stabiel te houden tijdens het pannen.
Als je opnamen maakt met een hoge sluitersnelheid, moet je mogelijk zorgen voor extra belichting in de scène, zodat je video niet onderbelicht wordt. Je hebt ook meer belichting nodig als je beelden in slow motion vastlegt met een rolling-shuttercamera. Als je filmt met een hogere framesnelheid, bijvoorbeeld 48 tot 240 frames per seconde, moet je nog steeds de sluitersnelheid verdubbelen. Met een sluitersnelheid van 1/500 seconde wordt je sensor niet erg lang belicht. Met extra belichting zorg je dat je video niet te donker wordt. "Daarom zie je zoveel slow-motionvideo's die buiten in het volle zonlicht zijn opgenomen. Binnen is er niet genoeg licht om het rolling-shuttereffect te corrigeren", zegt Waltz. Als je een bepaald shot niet kunt vastleggen vanwege belichtingsproblemen en het rolling-shuttereffect, kun je altijd proberen de beweging vast te leggen met een ander soort shot. Maar als je de framesnelheid op een rolling-shuttercamera verdubbelt en zorgt dat de sensor voldoende omgevingslicht krijgt, is het heel goed mogelijk om beweging vast te leggen met een rolling-shuttercamera.
Stabiliseer je video tijdens de postproductie.
Zelfs als je de sluitersnelheid hebt aangepast, kunnen er toch rolling-shuttereffecten optreden. Vroeger was beeldstabilisatie tijdens de postproductie een complex proces dat lastig onder de knie te krijgen was. Maar met de nieuwe instellingen in Adobe Premiere Pro kun je het Reparatie van 'rolling shutter'-effect gebruiken om bibberende lijnen te verminderen. Pas het effect toe en kijk hoe de vervorming door het rolling-shuttereffect direct ongedaan wordt gemaakt met eenvoudige standaardinstellingen. Je kunt ook instellingen als de rolling-shuttersnelheid en de scanrichting wijzigen om het effect aan te passen voor elke videoclip. Door de schuifregelaar van de rolling-shuttersnelheid naar links of rechts te slepen, kun je het beeld schuintrekken naar de gewenste kant om de vervorming te compenseren. Door de scanrichting in te stellen, kun je je video aanpassen aan de manier waarop je camera een frame scant en vastlegt: van boven naar beneden of van links naar rechts.
Door de sluitersnelheid, camerabeweging en belichting aan te passen, kun je zorgen dat de beelden van je DSLR-camera en smartphone niet worden verpest door het rolling-shuttereffect. En als dat niet werkt, kun je het effect gewoon wegwerken met Premiere Pro.
Bijdragers
Doe meer met Adobe Premiere Pro.
Maak vrijwel overal prachtige video's – voor film, tv en web.
Mogelijk heb je ook interesse in…
Ontdek hoe je met vloggen aan de slag gaat en publiek trekt.
Maak je foto's scherper en zorg voor de juiste belichtingstijd door de histogramtool te gebruiken.
Leer hoe je histogrammen gebruikt om ruis te verminderen en de details in je foto's te versterken.
Ontdek hoe je momenten met veel beweging toch scherp vastlegt door de sluitertijd aan te passen.
Wat is ISO?
Ontdek de rol die deze zuil van de belichtingsdriehoek binnen de fotografie speelt.