Het fotograferen van wildlife is voor fotografieamateurs en -professionals een van de technisch meest veeleisende en spannendste genres. Ontdek in onze complete handleiding boordevol tips hoe je wildlife-fotografie onder de knie kunt krijgen.

Een inleiding tot wildlife-fotografie.

Als wildlife-fotograaf kun je de hele wereld rondreizen. Je kunt jachtluipaarden vastleggen die op een antilope jagen in Afrika, maar ook roodborstjes die zich in je eigen achtertuin koesteren in de zon. Je kunt op het land, in de lucht of op zee werken. Op met sneeuw overdekte bergen of zonovergoten kusten. In de bossen in jouw buurt of in een afgelegen natuurreservaat. Waar je ook bent en wat je ook vastlegt: je zult ontdekken dat dit type fotografie veel van je vergt.

Wildlife-fotografie: de risico's.

Hoe groot de beloning ook is, wildlife-fotografie kan risicovol zijn. Kom als fotograaf niet te dicht bij dieren, dus houd altijd afstand en benader ze niet rechtstreeks.

Welke vaardigheden heb ik als wildlife-fotograaf nodig?

Je hebt een groot aantal vaardigheden nodig om een goede wildlife-fotograaf te worden. Deze variëren van technische kennis over je camera tot de zogenaamde 'softe' vaardigheden die we op het werk en thuis waarderen. Het helpt je zeker als je de volgende vaardigheden verder ontwikkelt:

• Cameravaardigheden. Je moet weten hoe je de camera bedient en hoe de belangrijkste instellingen werken – sluitersnelheid, diafragma en ISO. Veel dieren verplaatsen zich erg snel en onverwacht, terwijl andere alleen 's nachts actief zijn.
• Kennis over wildlife. De beste wildlife-fotografen kennen hun onderwerpen. Hoe ze zich verplaatsen, waar ze leven, hoe ze zich gedragen. Houd je aan één onderwerp. Het fotograferen van zebra's is heel anders dan het fotograferen van koeien.
  
• Geduld en eenzaamheid Je kunt soms uren, zelfs dagen moeten wachten tot het dier verschijnt en je je foto kunt maken. Veel geduld hebben is dus essentieel. En het vermogen lange perioden in bijna volledige stilte door te brengen – ah, de eenzaamheid.
  

Hoe begin ik met wildlife-fotografie?

Als je denkt aan wildlife- en dierenfotografie, denk je waarschijnlijk gelijk aan de glamour: een kudde springbokken die over de Zuid-Afrikaanse vlakten stuift, bijvoorbeeld. Maar als je net begint, is het veel beter om die eerste voorzichtige stappen klein te houden.

Vijf tips voor beginnende wildlife-fotografen.

1. Begin thuis. Oefen door foto's te maken van je kat of hond en van vogels in je tuin, bijvoorbeeld mussen.
2. Ken je omgeving. Ga na welke dieren er wild in jouw omgeving leven en neem hen als je onderwerp.
3. Verdiep je in de materie. Bekijk hoe andere fotografen dat onderwerp hebben gefotografeerd en lees online handleidingen.
4. Pak jezelf goed in. De kans dat je op locatie lang moet wachten is groot. Koop een goede waterdichte jas en trek verschillende laagjes aan, bijvoorbeeld meerdere t-shirts en een trui.
5. Maak heel veel opnamen. Maak een groot aantal foto's en leer ervan. Laat je niet ontmoedigen door slechte resultaten.

Ontdek meer tips voor natuurfotografie

Wat zijn de beste camera's voor wildlife-fotografie?

Voor het soort opnamen waaraan je denkt als je het hebt over wildlife- en dierenfotografie, moet je investeren in een goede camera, zoals een DSLR of spiegelloos model.

DSLR-camera's.

De DSLR, de meest bekende serieuze camera, is een ideale camera voor wildlife-fotografie. DSLR staat voor Digital Single-Lens Reflex en deze camera heeft een spiegel waarmee de foto wordt gecreëerd. DSLR-camera's bieden topkwaliteit voor elk fotografiegenre. Ze hebben niet alleen grote beeldsensoren (zoals full-frame en APS-C) en snelle opnamesnelheden, maar bieden ook grote flexibiliteit met lenzen.

Met een DSLR begin je met de camerabehuizing en koop je vervolgens verschillende verwisselbare lenzen, afhankelijk van je onderwerp.

Meer informatie over DSLR-camera's

Spiegelloze camera's.

Spiegelloze camera's zijn het belangrijkste alternatief voor een DSLR en net zo geschikt voor wildlife-fotografie. Ze bieden dezelfde mogelijkheden als DSLR-camera's, maar werken anders. Een DSLR gebruikt spiegels om de afbeelding vast te leggen, een spiegelloze camera doet dat niet, zoals de naam al zegt. Het belangrijkste voordeel is dat ze je meer vrijheid geven om de afbeelding bij het framen te perfectioneren. Omdat er geen spiegel in zit, zijn deze camera's ook lichter en kleiner dan DSLR's.

Belangrijkste camerafuncties voor wildlife-fotografie.

De volgende camerafuncties zijn met name belangrijk als je wildlife fotografeert.

• Sensoren. Als het om details gaat, is de beeldsensor cruciaal. Deze legt het licht vast als je de foto maakt. Grotere sensoren, die meer licht vangen, resulteren in betere foto's rijk aan levensechte kleuren en details. Full-frame en APS-C-sensoren bieden de beste kwaliteit.
• Lenzen. Bij wildlife-fotografie fotografeer je meestal van een afstand. Als je op je DSLR of spiegelloze camera een verwisselbare zoom- of telelens gebruikt, levert dit meer details en een betere kwaliteit op. Zoomlenzen met lange brandpuntsafstanden (mm) geven de beste resultaten.
  
• Autofocus. Een systeem met autofocus (AF) helpt je camera om scherp te stellen op het onderwerp. Meerdere focuspunten volgen je onderwerp als dit zich door het kader beweegt. Dit is met name belangrijk wanneer je vaak een snel bewegend dier probeert vast te leggen.
  
• Weerbestendig. Zowel de DSLR als de spiegelloze camera zijn verkrijgbaar in weerbestendige uitvoeringen. Als je van plan bent veel tijd buiten door te brengen en opnamen te maken in regen, ijzel en sneeuw, is dit een goede optie voor jou.
  
• Handmatige instellingen. Om een goede wildlife-fotograaf te worden, moet je je camera tot in de puntjes leren beheersen, zodat je hem kunt bespelen zoals een rockstar zijn elektrische gitaar bespeelt. En daarvoor moet je sluitersnelheid, diafragma en ISO handmatig kunnen instellen.

De juiste camera-instellingen kiezen.

Om de beste camera-instellingen voor wildlife-fotografie te kunnen kiezen, moet je de belichtingsdriehoek begrijpen, dat wil zeggen sluitersnelheid, diafragma en ISO en de onderlinge relatie.

Sluitersnelheid

De sluitersnelheid bepaalt hoe lang de camerasluiter open is tijdens een opname. Dit regel je via Sluiterprioriteit, gemarkeerd als S of TV op het wieltje op je camera.

Sluitersnelheid wordt in fracties van seconden gemeten. Met een hoge sluitersnelheid (1/125 of sneller) kun je beweging bevriezen. Hiermee is het een essentiële vaardigheid voor wildlife-fotografie. Een foto van een jachtluipaard op volle snelheid of van een vogel die met veel gespetter op water landt, is waarschijnlijk genomen met een hoge sluitersnelheid.

Meer informatie over sluitersnelheid

Diafragma

Diafragma gaat over de hoeveelheid licht die je camera binnenvalt. Het diafragma is een kleine opening die je groter of kleiner kunt maken via de instelling Diafragmaprioriteit op de camera. Als je denkt aan de manier waarop de pupillen van je ogen groter of kleiner worden afhankelijk van het licht, begrijp je hoe diafragma werkt.

Diafragmaprioriteit is gemarkeerd als A of AV op het wieltje op de camera. De grootte wordt gemeten in f-stops. Met een groot diafragma kun je een geringe scherptediepte vastleggen, waarbij het onderwerp scherp is en de achtergrond vaag. Zo voeg je sfeer en drama toe aan een opname.

Meer informatie over diafragma

ISO

Met de ISO-instelling kun je foto's lichter of donkerder maken. Het gaat hierbij om de lichtgevoeligheid van de camera en ISO wordt vaak gebruikt ter compensatie voor slecht natuurlijk licht, of dit nu te fel of te donker is.

Meestal stel je dit niet in via het wieltje op de camera, maar via een knop op de achterkant en/of via het aanraakscherm. Een iets hogere ISO (400) leidt vaak tot betere resultaten als je op een bewolkte dag vogels fotografeert in een natuurreservaat.

Meer informatie over ISO

De beste lens voor wildlife-fotografie.

Bij je zoektocht naar de beste wildlife-camera is de juiste lens superbelangrijk. De meeste wildlife-fotografen gebruiken een DSLR- of spiegelloze camera die meerdere lenzen ondersteunt. Tot de beste lenzen voor wildlife-fotografie behoren:

Standaardzoomlens.

De standaardzoomlens is voor de wildlife-fotograaf wat de hamer is voor de timmerman. Dit essentiële gereedschap zorgt ervoor dat je op veilige afstand toch met je neus op de actie zit en het is daarmee een belangrijk onderdeel van je toolkit. De lens heeft een zoombereik, wat betekent dat je met verschillende brandpuntsafstanden kunt fotograferen. Wat maakt iets tot een goede zoomlens?

• Instelbare brandpuntsafstand (18 mm tot 200 mm)
• Groot diafragma over het hele zoombereik
• Ingebouwde beeldstabilisator

Telelens.

Ook met een telelens, die vaak wordt verward met de zoomlens, haal je objecten die ver weg zijn dichterbij. Maar de lens werkt iets anders dan een zoomlens en heeft een langere vaste brandpuntsafstand en een krachtigere vergroting. Het is vanwege deze grotere brandpuntsafstand en de krachtige mogelijkheid om onderwerpen op afstand dichterbij te halen dat de telelens bij wildlife-fotografen zo geliefd is. Tot de telelenzen behoren:

• De vaste telelens – goed voor geringe velddiepte
• De supertelelens – ideaal voor wildlife-fotografie

Macrolens.

Met dit type lens kun je je onderwerp echt heel dichtbij halen. Als je ongelooflijk gedetailleerde opnamen ziet van kleurrijke insecten en planten, zijn deze meestal genomen met een macrolens. Dergelijke opnamen hebben zelfs een eigen naam: macrofotografie. Wat maakt iets tot een goede macrolens?

• Breed bereik aan brandpuntsafstanden (35 mm tot 200 mm)
• Snelle ultrasone autofocus
• Ring voor nauwkeurige handmatige scherpstelling

Waar kan ik wildlife-foto's maken?

Het geweldige van wildlife-fotografie is dat de natuur overal is. Je kunt naar verre, iconische locaties afreizen of gewoon naar je eigen achtertuin of plaatselijke park gaan. Mooie locaties zijn:

• Drassige watergebieden. Riviermondingen en uiterwaarden zijn geweldige plekken om vogels te fotograferen. Je vindt ze overal en veel van hen hebben vogelkijkhutten.
• Bossen. Onze bossen herbergen veel diersoorten. Van de solitaire havik tot de bedreigde rode eekhoorn: er liggen geweldige fotokansen op je te wachten.
• Nationale parken. Onze nationale parken bieden onderdak aan heel veel diersoorten. Ontdek de zeearend in de Biesbosch en de wilde zwijnen in Nationaal Park De Hoge Veluwe.

Overige apparatuur voor wildlife-fotografie.

Naast je camera en lenzen heb je als wildlife-fotograaf nog andere zaken nodig. Denk bijvoorbeeld aan:

• Een statief. Essentieel om je camera stabiel te houden als je met een telelens vogels fotografeert.
• Verlengstukken. Kom dichter bij je onderwerp door je brandpuntsafstand te vergroten door middel van een verlengstuk (dit zijn geen optische lenzen).
• Een draadontspanner. Maak de opname met een draadontspanner, zodat je de camera niet hoeft aan te raken.
• Een regenhoes voor je lens. Bescherm je zoom- of telelens als je bij nat of stormachtig weer buiten bent.

Dieren fotograferen: drie gouden regels.

Het fotograferen van wildlife brengt veel uitdagingen met zich mee. Elke diersoort is anders, dus er is niet één aanpak die je bij alle dieren kunt gebruiken. Maar de volgende tips voor wildlife-fotografie zijn zeker nuttig.

• Kom niet te dichtbij. Het is niet voor niets dat wildlife-fotografen tele- en zoomlenzen gebruiken. Je kunt jezelf in gevaar brengen als je te dichtbij komt. Onthoud dat een wild dier op elk moment zijn best doet om roofdieren te overleven.
• Laat ze naar jou toekomen. Ga daarom ook niet naar wilde dieren toe. Blijf op veilige afstand en observeer ze totdat ze je zoeker inlopen.
• Toon respect. Je bevindt je in hun territorium. Toon altijd respect voor de dieren en hun habitat en zorg voor de vereiste vergunningen.

Wilde dieren fotograferen.

Het is belangrijk dat je bovenstaande regels volgt als je dieren in het wild fotografeert, of het nu een eenzaam schaap op de heide is of een haas die boven het korenveld omhoog steekt. Bewaar afstand en respecteer hun ruimte. Daarom heb je waarschijnlijk een camera met zoomlens nodig.

"Bij gebruik van een lens met een gemiddeld bereik leg je de vogel wel vast, maar slechts als klein stipje" – fotograaf Jeff Carlson over natuurfotografie.

Huisdieren fotograferen.

Als je je eigen huisdier fotografeert, is het een ander verhaal. Deze dieren zijn gewend aan mensen. Katten en honden vinden het veel leuker om te poseren voor een portret dan een wild hert. Aan huisdieren kun je proberen een reactie te ontlokken.

"Leer echt gekke geluiden te maken en schaam je niet – meestal krijg je op elk geluid wel een paar reacties." – fotograaf Carli Davidson over natuurfotografie.

Exotische diersoorten fotograferen.

De meest bekende wildlife-foto's worden vaak op exotische locaties genomen, zoals het Masai Mara-park of het Amazone-regenwoud. Met krachtige zoomlenzen kom je veel dichter bij dieren die ver weg zijn, zoals zebra's die over de vlakten stuiven of een kudde giraffen. Met een macrolens kun je superdicht bij insecten of kleine kikkers komen en een foto maken die rijk is aan kleur en details.