Alles over korte en lange sluitersnelheid.
Ontdek de basis van dit fotografische principe en kijk hoe sluitersnelheid je creatieve kansen biedt.
Fotografie is een combinatie van kunst en wetenschap. Hierdoor lijkt de uitdaging misschien dubbel zo groot, maar zodra je de basis van beide onder de knie hebt, beschik je over vrijwel onbeperkte mogelijkheden om je creatieve visie tot uitdrukking te brengen. Sluitersnelheid is een goed voorbeeld. Het is een technisch onderwerp, maar als je weet hoe je sluitersnelheid kunt manipuleren, kun je elke foto maken, van scherpe freezebeelden van sporters tot fluweelzachte watervalopnamen vol beweging.
Wat is sluitersnelheid?
Sluitersnelheid, het woord zegt het al, is de snelheid waarmee de sluiter van de camera dicht gaat. Een hoge sluitersnelheid zorgt voor een korte belichting – de hoeveelheid licht in de camera – en een lage sluitersnelheid voor een lange belichting.
"Sluitersnelheid geeft je twee dingen. Ten eerste kun je de tijd ermee bevriezen", legt auteur en fotograaf Jeff Carlson uit. "Bij een hoge sluitersnelheid gaat de sluiter snel open en dicht en vang je dat kleine stukje van de actie."
Carlson: "En er zijn situaties waar je een hele lage sluitersnelheid wilt zodat er meer licht door het open diafragma valt. Je kunt een lage sluitersnelheid gebruiken in een donkere omgeving waar je meer licht nodig hebt voor een correcte belichting."
Aandachtspunten bij het aanpassen van de sluitersnelheid.
Houd rekening met licht en beweging als je de sluitersnelheid aanpast. Als je de sluiter langer open houdt om meer licht te vangen, gaat beweging een rol spelen – en misschien op een manier die je niet wilt.
"Het probleem met een lang geopende sluiter is dat alles wat in die tijd in het kader beweegt, wazig wordt."
"Het probleem met een lang geopende sluiter is dat alles wat in die tijd in het kader beweegt, wazig wordt", zegt fotograaf, auteur en docent Ben Long over camerabeweging. "Er is nog een ander probleem bij een sluiter die lang open staat: je houdt bijna nooit de camera helemaal stil. Daar kun je niets aan doen, want je bent een levend wezen."
Een lage sluitersnelheid kan je helpen een donker tafereel te verlichten, aangezien er meer licht door de lens valt. Met een hogere sluitersnelheid is de lens veel korter open, dus valt er minder licht door de lens. Fotograferen bij weinig licht is dus een uitdaging en het belang van een goed verlicht tafereel is duidelijk. Denk hieraan tijdens je opname, anders eindig je met zeer donkere foto's waarop niet te zien is wat je wilt vastleggen.
De juiste sluitersnelheid is essentieel als je hét moment niet wilt missen, vooral met snel bewegende onderwerpen.
"Een aantal maanden geleden fotografeerde ik jagende jachtluipaarden", vertelt dierenfotograaf en New York Times-bestsellerauteur Carli Davidson. "Dan kun je niet gewoon zeggen 'Hé, kun je dat nog eens doen? Maar dan iets langzamer want mijn sluitersnelheid was niet hoog genoeg en het beeld is wazig?'"
Door vooraf met de sluitersnelheid te experimenteren weet je tijdens de opname wat je moet doen en wanneer je het moet doen.
Het effect van de sluitersnelheid op het vastleggen van beweging
In het volgende diagram zie je hoe beweging wordt vastgelegd bij verschillende sluitersnelheden.
De tijd bevriezen met een hoge sluitersnelheid.
Wil je geen bewegingsonscherpte – het gevolg van beweging van een onderwerp of de camera tijdens een opname met een lange belichting/lage sluitersnelheid – dan kun je met een hoge sluitersnelheid de tijd stilleggen.
Carlson: "Kinderen van twee staan erom bekend dat ze nooit stil staan. Voor een opname van een tweejarige kun je op je camera een hoge sluitersnelheid instellen, zodat het kind niet onscherp is."
Maar een hoge sluitersnelheid doet meer dan alleen bewegingsonscherpte vermijden. Het geeft fotografen ook de bijna magische mogelijkheid om één moment in een tijdcapsule te plaatsen.
"Het gaat erom waarom je de foto wilt maken", legt fotograaf en ontwerper Shawn Ingersoll uit. "Wil je beweging vastleggen of juist een fractie van een seconde in de tijd waarin iets beweegt zonder dat het lijkt te bewegen? Zoals een steen die in een vijver valt, zodat je die fractie van een seconde ziet waarin het water omhoog spettert."
Aan de hand van water, een element dat zo stil kan zijn als een dauwdruppel en zo krachtig als een tsunami, zie je hoe sluitersnelheid twee verhalen kan vertellen.
"Als je in de schemering naar de zee kijkt, wil je misschien een lange belichting van 30 seconden", zegt Carlson. "Dat kan je meer licht geven zodat alles niet volledig donker is. Het vlakt alle golven af en geeft je deze hele zachte, glasachtige uitstraling van het water."
Bij een opname met een hoge sluitersnelheid zie je dezelfde zee, maar dan met dreigende witte schuimkoppen of woeste golven. Het zijn deze technische keuzen die fotografen creatieve opties geven.
Met een lage sluitersnelheid beweging vastleggen in foto's.
"Vroeger fotografeerde ik vaak basketbalspelers in een donkere sporthal", herinnert journalist en huwelijksfotograaf Anna Goellner zich. "Voor de juiste belichting moest ik soms de sluitersnelheid verlagen tot 1/50, maar dan kon ik beweging in mijn afbeeldingen zien, wat ik niet wilde. In sportfotografie wil je afbeeldingen die strak zijn."
Als het einddoel van je opname een scherpe in-focus foto is, bijvoorbeeld om de uitdrukking op het gezicht van een atleet bij het winnende doelpunt te vangen, wil je een hoge sluitersnelheid om een bewegend object stil te zetten. Door dit specifieke moment vast te leggen vertel je met de foto het verhaal. Maar opnamen die de tijd stil zetten en beweging verwijderen, kunnen de mogelijkheden om een verhaal te vertellen ook beperken.
Goellner: "Als een basketbalteam ver voor lag of ik alle gewenste foto's al had, speelde ik gewoon met die beweging. Een speler die over het veld rent volgen en die beweging vastleggen – ik vind het heel leuk om daarmee artistieke opnamen te maken. Je kunt beweging in de sport zeker vastleggen door met de sluitersnelheid te spelen."
Met een lage sluitersnelheid kun je een verhaal vertellen of een actie vastleggen die meer dan één moment omvat. Soms is het zelfs noodzakelijk.
Long: "Als ik op het circuit een Formule 1-wagen met 320 km/u voorbij zie gaan en ik deze met een sluitersnelheid van 1/8000 van een seconde fotografeer om de beweging perfect stil te leggen, ziet het er op de uiteindelijke foto uit als een geparkeerde auto. Er is geen gevoel van de realiteit van dat moment. Er is geen gevoel van de enorme snelheid waarmee de wagen reed."
"Als ik in plaats daarvan een lagere sluitersnelheid gebruik en de camera time om de wagen door het kader heen te volgen", gaat Long verder, "is de wagen misschien wat minder scherp, maar is de achtergrond totaal uitgesmeerd. Het ziet er ook echt uit alsof de auto 320 km per uur reed. Dat is een creatieve keuze die ik op dat moment kan maken om kijkers een groter gevoel van de ware werkelijkheid van het moment mee te geven."
Hoe kies je een sluitersnelheid?
Vraag jezelf: "Wat voor foto wil ik maken?" Voor het bepalen van de sluitersnelheid is het einddoel van de foto van belang.
Carlson: "Als je met een normale sluitersnelheid een foto maakt van een waterval, staat het water stil en krijg je al die textuur. Maar er zijn ook foto's van watervallen waar het water glad en zijdezacht is. Dat is een cool effect en heel eenvoudig te bereiken. Je hoeft er alleen maar voor te zorgen dat de camera niet beweegt en dat je een lage sluitersnelheid kiest. Al die kleine details van het vallende water gaan in elkaar over en creëren die uitstraling."
Sluitersnelheid geeft de fotograaf de mogelijkheid om beweging te gebruiken – of stil te zetten – om een verhaal te vertellen of de vibe vast te leggen. Of je nu die fractie van een seconde vastlegt met een hoge sluitersnelheid of juist de beweging fotografeert met een lage sluitersnelheid: je creëert kansen om een verhaal te vertellen. Gaat het om het vastleggen van het moment zoals het is of wil je fotograferen hoe we het moment ervaren? Of wil je de energie van het moment vastleggen in plaats van alleen de visuele details? Als je je sluitersnelheid beheerst, behoort dit allemaal tot de mogelijkheden.
En hoewel technische kennis helpt, bouw je als fotograaf vooral vaardigheid met het instellen van de sluitersnelheid op door veel te oefenen.
Davidson: "Ook al heb je theoretische kennis over hoe fotografie werkt, je hebt ook de praktische kennis van proberen en voortdurend oefenen nodig".
Bijdragers
Doe meer met Adobe Photoshop Lightroom.
Bewerk foto's eenvoudig met Lightroom-presets, gebruik Superresolutie, deel foto's moeiteloos vanaf elk apparaat en heb altijd toegang tot je projecten met foto-opslagbeheer in de cloud.
Mogelijk heb je ook interesse in…
Ontdek hoe je momenten met veel beweging toch scherp vastlegt door de sluitertijd aan te passen.
Wat is ISO?
Ontdek de rol die deze zuil van de belichtingsdriehoek binnen de fotografie speelt.
Nachtfotografie.
Weinig licht hoeft niet gelijk te staan aan slechte kwaliteit met deze tips voor geslaagde nachtfoto's.
Wat is ASMR en hoe krijg je YouTube-volgers?
Miljoenen gebruiken ASMR om te ontspannen. Leer hoe je een video met een rustgevend en troostend effect maakt.
Koop Photoshop Lightroom.
Bewerk en orden foto's, sla ze op en deel ze vanaf elke locatie.
7 dagen gratis, daarna 12,09 € per maand.